Ανησυχητικά στοιχεία για τη βιωσιμότητα δύο πολύ ευαίσθητων περιοχών των Χανίων, όπως το Λαφονήσι και ο Μπάλος, προκύπτουν από τις αυτοψίες του Τμήματος Περιβάλλοντος της Π.Ε. Χανίων.
Σωρεία παρανομιών από ιδιώτες, αλλά και δημόσιους φορείς και σοβαρές πιέσεις και προβλήματα που «οδηγούν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τα οποία προέρχονται από τη συνεχώς, με τα χρόνια, αυξανόμενη επισκεψιμότητα τους θερινούς μήνες» διαπιστώνει, μεταξύ άλλων, το Τμήμα Περιβάλλοντος.
Από το Τμήμα τα “Χ.Ν.” ζήτησαν έναν απολογισμό των αυτοψιών που έχει πραγματοποιήσει την τελευταία τετραετία στις συγκεκριμένες περιοχές.
ΕΛΑΦΟΝΗΣΙ
Ειδικά σε ό,τι αφορά την περιοχή του Ελαφονησίου, που ανήκει στο δίκτυο περιοχών NATURA 2000, λόγω του φυσικού κάλλους και των προστατευόμενων ειδών που βρίσκονται εκεί (κέδροι, αμμοθίνες κ.λπ.), το Τμήμα σημειώνει ότι στις αυτοψίες που πραγματοποίησε τη θερινή και τη χειμερινή περίοδο τα χρονικά έτη 2012 – 2015 δείχνουν ότι οι πιέσεις τους θερινούς μήνες της μεγάλης τουριστικής επισκεψιμότητας προέρχονται από:
• Την ανεξέλεγκτη στάθμευση μεγάλου αριθμού οχημάτων στην παραλία δίπλα στα προστατευόμενα είδη και στην έκταση πριν την παραλία, που υποδεικνύονται από τοποθετημένες πινακίδες από τους Δήμους, χωρίς να υπάρχει κάποια προβλεπόμενη αδειοδότηση.
• Την ανεξέλεγκτη επέκταση των δημοτικών καντινών, λόγω της ανάγκης εξυπηρέτησης του πλήθους των επισκεπτών, καλύπτοντας έκταση πολύ μεγαλύτερη από την παραχωρούμενη από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου.
• Την παράνομη επέκταση της παραχωρούμενης από το Υ.Π.Ε.Κ.Α. ζώνης στους Δήμους για τοποθέτηση ομπλελοκαθισμάτων.
• Παράνομες παρεμβάσεις από τους Δήμους της περιοχής στο τοπίο, όπως το μπάζωμα εποχικού λιμνίου, με σκοπό την προσωρινή τοποθέτηση των στερεών απορριμμάτων πριν τη συλλογή τους από τα απορριμματοφόρα.
• Την ανεξέλεγκτη απόρριψη στερεών αποβλήτων, όπως απόβλητα από γεωργικές καλλιέργειες, μπάζα, παλιές ξαπλώστρες κ.λπ.
• Τη λειτουργία επιχειρήσεων θαλασσίων σπορ κατά παράβαση των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων στον αιγιαλό από το Υ.Π.Ε.Κ.Α.
• Κατά την υπόλοιπη περίοδο του χρόνου, η περιοχή δέχεται πιέσεις από την ανεξέλεγκτη βόσκηση αιγοπροβάτων, τα οποία προκαλούν καταστροφές στα προστατευόμενα είδη της τοπικής βλάστησης.
Για τα παραπάνω η Υπηρεσία αναφέρει πως «έχει ζητήσει από τους Δήμους Κισάμου και Καντάνου – Σελίνου και την ιδιοκτήτρια της έκτασης εταιρεία, σε συνεργασία με τη Δ/νση Δασών Χανίων, να προχωρήσουν στην οριοθέτηση των δασικών οικοσυστημάτων της περιοχής, την περίφραξή τους και να γίνουν οι απαιτούμενες ενέργειες για την προστασία τους. Στη συνέχεια ζητήθηκε να απαγορευτεί η στάθμευση και η κίνηση των οχημάτων στην περιοχή που χαρακτηρίζεται από δασικά οικοσυστήματα (χωματόδρομος προς παραλία) καθώς επίσης να προχωρήσει η αδειοδότηση άλλων χώρων στάθμευσης σε σημεία που θα υποδειχθούν από τους Δήμους.Επιπλέον η Υπηρεσία μας έχει επιβάλει διοικητικές κυρώσεις με την προβλεπόμενη από το άρθρο 28 και 30 του Ν. 1650/1986 διαδικασία:
α) στους Δήμους Κισάμου και Καντάνου – Σελίνου για την ανεξέλεγκτη στάθμευση οχημάτων στην περιοχή,
β) στις Μονομετοχικές Επιχειρήσεις εκμετάλλευσης των καντινών και των ομπελοκαθισμάτων για την υπέρβαση επιφάνειας του αιγιαλού με βάση τις Εκθέσεις της Κτηματικής Υπηρεσίας,
γ) σε επιχείρηση θαλασσίων σπορ που δραστηριοποιούταν στον αιγιαλό της περιοχής χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Υ.Π.Ε.Κ.Α. για το έτος 2014».
Η Υπηρεσία δεν αναφέρει πάντως σε ποιες από τις παραπάνω επισημάνσεις της συμμορφώθηκαν οι αρμόδιοι φορείς, αν εφάρμοσαν τις οδηγίες και τα αιτήματά της και πώς εργάζονται για τη βελτίωση της εικόνας της περιοχής.
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΟ… ΣΥΡΤΑΡΙ
Στη συγκεκριμένη περιοχή από το 2010, ενώ έχει εκπονηθεί (όπως έχει υποχρέωση η χώρα μας με βάση τη νομοθεσία της, αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία) Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, ακόμα δεν έχει εφαρμοστεί. Οπως τονίζει το Τμήμα Περιβάλλοντος της Π.Ε. Χανίων «έχει εκπονηθεί και έχει ολοκληρωθεί από τον τότε Ο.Α.ΔΥ.Κ. και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τη συνολική περιοχή του Ελαφονησίου (νήσος και απέναντι παραλία) μέχρι Χρυσοσκαλίτισσα, η οποία έχει σταλεί στο Υ.Π.Ε.Κ.Α. από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης (αρ. πρωτ. 3938/30-6-2010 διαβιβαστικού) και η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει θεσμοθετηθεί σε Π.Δ. Η Ε.Π.Μ. περιέχει μία επιστημονική αποτίμηση της βιοποικιλότητας της περιοχής και προτείνει μέτρα χωροθέτησης χρήσεων γης σε όλη την προαναφερόμενη περιοχή.
Συγκεκριμένα στην κρίσιμη ζώνη της παραλίας του Ελαφονησίου (χωματόδρομος έως παραλία) θα είναι επιτρεπτά μόνο:
• Η διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας της χλωρίδας και όλων των ειδών της άγριας πανίδας.
• Τα έργα διατήρησης, διαχείρισης, αναβάθμισης φυσικού περιβάλλοντος, διαχειριστικά μέτρα ελέγχου της βλάστησης.
• Τα έργα ανάδειξης περιβάλλοντος και διαχείρισης της επισκεψιμότητας (ενημερωτικές πινακίδες, σήμανση μονοπατιών, κάδοι απορριμμάτων).
• Η ημερησία επίσκεψη και μετακίνηση πεζών στα ειδικά διαμορφωμένα και με κατάλληλη σήμανση μονοπάτια. • Η συντήρηση υφιστάμενων υποδομών μετά από ενημέρωση και σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης.
• Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται από τον Φορέα Διαχείρισης που θα συσταθεί η λειτουργία και η εγκατάσταση δύο μη μόνιμων κατασκευών διαστάσεων μέχρι 20 m2 για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών και τη φύλαξη μέσων προστασίας με ενέργεια μόνο μέσω Α.Π.Ε. και σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται κάλυψη μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη.
• Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η αναστήλωση του υπάρχοντος κτηρίου του φάρου και των οικίσκων του φαροφύλακα.
• Απομάκρυνση από τα όρια της ζώνης των υποδομών ΔΕΗ και ΟΤΕ (στύλοι, καλώδια και άλλες σχετικές δομές), αφού με βάση τα προβλεπόμενα δεν έχουν χρησιμότητα και δημιουργούν σημαντική αισθητική ρύπανση. Η μελέτη, όμως, αυτή απαιτεί επικαιροποίηση με βάση τις νέες περιβαλλοντικές νομοθεσίες από το 2010 και μέχρι σήμερα δεν έχει θεσμοθετηθεί, ώστε να αποτελέσει απαιτούμενο εργαλείο χωροθέτησης δραστηριοτήτων στην περιοχή».
ΜΠΑΛΟΣ – ΓΡΑΜΠΟΥΣΑ
Στις περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών (άρθρο 5, Ν. 3937/2011, Ε.Ζ.Δ., Ζ.Ε.Π.) είναι ενταγμένη και η περιοχή της λιμνοθάλασσας του Μπαλού, όπως και όλο το ακρωτήριο Γραμπούσας καθώς και η ήμερη και άγρια Γραμπούσα. Το Τμήμα Περιβάλλοντος της Π.Ε. Χανίων επισημαίνει πως: «Η αυξημένη προβολή της περιοχής για την προσέλκυση τουριστικού ρεύματος οδηγεί και εδώ σε περιβαλλοντικές πιέσεις, που έχουν καταγραφεί σε αντίστοιχες εκθέσεις αυτοψίας της Υπηρεσίας μας και των συναρμόδιων Υπηρεσιών.
Τα προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί κατά τους θερινούς και χειμερινούς μήνες των ετών 2012 και 2013 αφορούν κυρίως: • Τον υπερβολικό αριθμό επισκεπτών που επισκέπτονται την περιοχή μέσω του δρόμου, αλλά και μέσω των πλοίων που έχουν δρομολογηθεί, ιδιαίτερα τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο που στην περιοχή δένουν έως και τέσσερα πλοία ημερησίως.
• Τη διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής καθώς έχει διαπιστωθεί ακόμα και καύση των απορριμμάτων στην περιοχή του Τηγανιού.
• Την αυθαίρετη ή την καθ’ υπέρβαση τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων για απλή χρήση αιγιαλού.
• Τις αυθαίρετες κατασκευές με χρήση αναψυκτηρίων (ιδιωτικές και δημοτική) που υπάρχουν στην περιοχή.
• Την επιβίβαση – αποβίβαση των επισκεπτών από τα πλοία σε υποδομές (εξέδρα) που δεν διέθεταν την απαιτούμενη αδειοδότηση.
«Για τις παραπάνω παραβάσεις η Υπηρεσία μας έχει επιβάλει διοικητικές κυρώσεις στον Δήμο Κισάμου και στη Μονομετοχική Εταιρεία του Δήμου ως υπεύθυνης για τη διαχείριση της καθαριότητας της περιοχής και τη χρήση του αιγιαλού και του αναψυκτηρίου, στους ιδιώτες που λειτουργούν τα υπόλοιπα αναψυκτήρια και στην πλοιοκτήτρια εταιρεία που είχε αυθαίρετα εγκαταστήσει την εξέδρα και τον διάδρομο αποβίβασης.
Σε αντίθεση με την περιοχή του Ελαφονησίου, στην περιοχή του Μπαλού δεν έχει εκπονηθεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη προκειμένου να οριστούν τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας, οι χρήσεις της περιοχής και να θεσμοθετηθεί με Π.Δ. Φορέας Διαχείρισης της (του άρθρου 7 του Ν. 3937/2011).
Ωστόσο, με απόφαση του γ.γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης (πρώην Περιφέρειας) λειτουργεί στο ακρωτήριο της Γραμπούσας χώρος δασικής αναψυχής, η διαχείριση του οποίου έχει παραχωρηθεί στον Δήμο Κισάμου με Εποπτεύουσα Αρχή τη Δ/νση Δασών Χανίων. Ο Κανονισμός Λειτουργίας του χώρου αυτού έχει επιχειρήσει να ελέγξει τις πιέσεις που δέχεται η περιοχή, θέτοντας όρους και κανόνες. Στον ίδιο Κανονισμό, ο Δήμος Κισάμου ορίζεται ως διαχειριστής του χώρου που οφείλει να ελέγχει την εφαρμογή του». Σημειώνεται ότι στις αυτοψίες του Τμήματος Περιβάλλοντος δεν έχουν ενσωματωθεί ανάλογες ενέργειες από πλευράς της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας, της Πολεοδομίας και άλλων Υπηρεσιών.
www.haniotika-nea.gr
