Τα Καταφύγια των Χανίων

Τα Λευκά Όρη, η Μαδάρα, αποτελούν πηγή ζωής, για την Κρήτη και τον Κρητικό. Η γνήσια κρητική ψυχή βρίσκεται πάντα εδώ. Η ανακάλυψή της περνά από αρχαία μονοπάτια, κούμους, ξωκλήσια, ιερά και αρχαίες πόλεις, στέρνες και κούρτες. Μοναδικός τρόπος προσέγγισης όλων αυτών η πεζοπορία.
Ο Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων, με μια ιστορία 80 σχεδόν χρόνων, είναι η πρώτη φυσιολατρική οργάνωση της Κρήτης και μια από της παλαιότερες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Με τις δράσεις του αναδεικνύει και προστατεύει την ευρύτερη περιοχή, διοργανώνει εκδρομές σε γνωστά και άγνωστα μονοπάτια και προσφέρει στους ανθρώπους των πόλεων την μοναδική γνωριμία με τα βουνά της Κρήτης.
Τέσσερα ορειβατικά καταφύγια του Ορειβατικού Συλλόγου βρίσκονται διάσπαρτα στα Λευκά Όρη από τα οποία ο επισκέπτης απολαμβάνει και αντιλαμβάνεται παράλληλα με δέος τον όγκο του ορεινού συγκροτήματος. Τα θαυμάσια αυτά ορεινά καταφύγια  δημιουργήθηκαν και συνεχίζουν να διατηρούνται με προσωπική εργασία αμέτρητων ωρών και ενέργειες των εκάστοτε Διοικητικών Συμβουλίων, των μελών του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων, καθώς και τη συμπαράσταση της Πολιτείας.

Το καταφύγιο Καλλέργη, με μοναδική θέα στο φαράγγι της Σαμαριάς και στις κορυφές του Γκιγκίλου, του Βολακιά, της Μελινταού και των Παχνών, βρίσκεται πάνω από το Οροπέδιο του Ομαλού στην δυτική πλευρά των Λευκών Ορέων σε υψόμετρο 1650 μ. και μπορεί να φιλοξενήσει 45 άτομα. Κατασκευάσθηκε το 1970. Από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο είναι καθημερινά ανοικτό και διαθέτει οργανωμένη κουζίνα.
Το μονοπάτι για το καταφύγιο ξεκινάει από το Ξυλόσκαλο, μπροστά από την είσοδο του φαραγγιού, και ανηφορίζει προς τα βορειοανατολικά, όπου 20 λεπτά αργότερα, συναντά ανηφορικό χωματόδρομο, ο οποίος οδηγεί, μετά από πορεία 45 περίπου λεπτών, στον κούμο μπροστά από το καταφύγιο με μοναδική θέα στις απέναντι κορυφές και στο οροπέδιο. Νότια οι πλαγιές της Σαμαριάς, άγριες και πυκνόφυτες, φτάνουν εκεί που το μάτι συναντά το απέραντο γαλάζιο του Λιβυκού Πελάγους. Δυτικά οι κορυφές του Βολακιά και του Γκιγκίλου εντυπωσιάζουν με την άγρια ομορφιά του στιλπνού βράχου. Νοτιοανατολικά, οι κορυφές των Παχνών, πιο πάνω η Μελινταού και η Μαύρη και στο βορρά μια άποψη του Κρητικού Πελάγους συμπυκνώνουν την ουσία του τόπου.
Το επόμενο καταφύγιο είναι το πιο νέο και το πιο ψηλό στα κρητικά βουνά. Βρίσκεται λίγο κάτω από την κορυφή Σβουριχτή, σε υψόμετρο 2.080 μ., στο κέντρο των Λευκών Ορέων. Κατασκευάσθηκε το 1994 από πέτρα και ξύλο με πρωτομάστορα τον πρόεδρο του συλλόγου Χρήστο Χουλιόπουλο και πήρε, τιμής ένεκεν, το όνομά του. Αξίζει να αναφερθεί ότι μεγάλος όγκος των υλικών μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στην συγκεκριμένη τοποθεσία. Από το καταφύγιο Καλλέργη, απαιτούνται 6-7 ώρες πεζοπορίας, ενώ από την περιοχή Ρουσιές, στο τέλος του χωματόδρομου από την Ανώπολη, περίπου 3 ώρες. Το καταφύγιο μπορεί να φιλοξενήσει 20 ορειβάτες.
Στην περιοχή των Σφακίων βρίσκεται το τρίτο ορειβατικό καταφύγιο. Στο οροπέδιο της Ταύρης, πάνω από αυτό των Ασκύφου, σε υψόμετρο 1.200 μ., κατασκευάστηκε το 1992 το ομώνυμο καταφύγιο. Από το χωριό Ασκύφου μπορεί να ακολουθήσει κανείς αγροτικό δρόμο μήκους 7,7 χιλ. που οδηγεί εδώ, αλλά αξίζει να περπατήσει την μοναδική διαδρομή του μονοπατιού μέσα στο πυκνό δάσος από κυπαρίσσια που σκαρφαλώνει από το χωριό, προς το οροπέδιο της Ταύρης. Η διαδρομή με τα πόδια είναι περίπου 1,5-2 ώρες.
Το παλαιότερο καταφύγιο βρίσκεται σε υψόμετρο 1.450 μ στη θέση Βόλικα πάνω από το χωριό Κάμποι Κεραμιών και χτίσθηκε το 1958. Το 2006 έγινε ανακαίνιση κι έτσι σήμερα μπορεί να φιλοξενήσει 30 άτομα. Από το χωριό η πορεία στο μονοπάτι διαρκεί περίπου 3 ώρες ενώ πρόσφατα έφθασε και αγροτικός δρόμος από το χωριό Μαδαρό, ο οποίος φθάνει μέχρι την απόσταση 10 λεπτών από το καταφύγιο.

Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων
Στις 28 Σεπτεμβρίου 1930 ιδρύθηκε το Τμήμα Χανίων του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου.  Ενώ μέλη του Ορειβατικού Αθηνών επέστρεφαν από ορειβασία τους στη Βόρεια Ελλάδα, συνάντησαν τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στο σιδηροδρομικό σταθμό και τον πλησίασαν για να του υποβάλλουν τα σέβη τους και του είπαν ότι τις προσεχείς ημέρες θα ξεκινούσαν για τα κρητικά βουνά. Ενθουσιάστηκε και τηλεγράφησε στον τότε Γενικό Διοικητή Κρήτης, υπουργό Κατεχάκη να διευκολυνθούν οι ορειβάτες με κάθε τρόπο και ότι επιθυμία του ήταν να συμμετάσχουν και Χανιώτες στις αναβάσεις τους στα Λευκά Όρη. Έτσι και έγινε, τους συνόδευσαν μερικοί ενθουσιώδεις Χανιώτες πεζοπόροι οι οποίοι και προχώρησαν μετά στην ίδρυση του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου, Τμήμα Χανίων. Το Τμήμα Χανίων ήταν ένα από τα δέκα που απετέλεσαν την Ομοσπονδία της Ελληνικής Ορειβασίας στα τέλη του 1931. Σήμερα αυτή η Ομοσπονδία έχει στη δύναμη της περίπου 80 Συλλόγους απ’ όλη τη χώρα.
Ο Ορειβατικός Χανίων, ανακάλυψε  τα πιο όμορφα και θαυμαστά ορεινά, πεδινά, παραθαλάσσια τοπία του νομού μας και πολλά της άλλης Κρήτης και τα γνώρισε στον πολύ κόσμο. Είναι ο πρόδρομος του τουρισμού στην Κρήτη. Το φαράγγι της Σαμαριάς και η περιοχή του, οφείλουν αποκλειστικά την ανάδειξη τους στον Ορειβατικό Χανίων.
Η σπηλαιολογική ομάδα ιδρύθηκε το 1955, πραγματοποίησε και πραγματοποιεί αξιόλογες «έρευνες» και με καθοδηγητή τον Αντώνη Πλυμάκη, αρχηγό της ομάδας, έχει κατεβεί σε πολλά σπήλαια-βάραθρα του νομού μας. Το 1997 έγινε καταγραφή 1.500 σπηλαίων και το μητρώο αυτό παραδόθηκε στη Νομαρχία Χανίων.
Η παιδική ομάδα, το νεανικό κύτταρο του συλλόγου, έχει ιδρυθεί το 1980. Περισσότερα από 350 παιδιά ξέρουν σκι χάρη στις εβδομαδιαίες εκπαιδευτικές εκδρομές κάθε χειμώνα στα χιονοδρομικά κέντρα της Κεντρικής Ελλάδας.
Εμπνευστής, αλλά και οργανωτής αυτών των εξορμήσεων ο πρόεδρος Χ.Χουλιόπουλος.
Ξεχωριστή θέση στις δραστηριότητες του Ορειβατικού Χανίων έχει η ανανεωμένη αναρριχητική ομάδα.
Όλα τα μέλη της αποτελούν τον πυρήνα της ομάδας διάσωσης του συλλόγου. Η ομάδα διάσωσης με τη μακρόχρονη παρουσία στάθηκε συμπαραστάτης σε κάθε κάλεσμα των αρχών των Χανίων για βοήθεια σε συνανθρώπους μας που κινδύνεψαν στα Λευκά Όρη και όχι μόνο. Πολλά είναι τα έγγραφα ευχαριστήρια που αναφέρονται στην ανιδιοτελή βοήθεια που κατά καιρούς έχει προσφέρει αυτή η ομάδα.
Κάθε τρίμηνο εκδίδεται πρόγραμμα εκδρομών-εκδηλώσεων και κάθε χρόνο το περιοδικό οι «Μαδάρες» με τα ορειβατικά δρώμενα και με νέα και φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις του συλλόγου. Και τα δύο φυλλάδια διανέμονται στα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου δωρεάν.