Ένα ζωντανό μουσείο ιστορικής μνήμης και πραγματικής καταγραφής των βασάνων που τράβηξε ο Ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, είναι το καταφύγιο στον Πλατανιά.
Το μουσείο είναι ανοικτό στο κοινό και πραγματικά αξίζει να το δει κάθε Χανιώτης – και όχι μόνο. Οι φωτογραφίες του Χριστόφορου Χειλαδάκη, αλλά και οι πληροφορίες για το καταφύγιο, τα λένε όλα:
Η Κρήτη από άκρη σε άκρη είναι γεμάτη από πολεμικά καταφύγια. Τα περισσότερα από αυτά δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και συγκεκριμένα κατά την διάρκεια της κατοχής.
Τα καταφύγια αυτά σήμερα σχεδόν όλα είναι παρατημένα και αφημένα στην μοίρα τους με αποτέλεσμα πολλά ήδη να έχουν είτε φράξει από μπάζα είτε να έχουν καταρρεύσει, δείγμα κι αυτό της πολιτείας που αδιαφορεί για τα μνημεία της, παλιά και νέα. Οι πολεμικές στοές και τα καταφύγια ή πολυβολεία ανήκουν στην σύγχρονη αρχαιολογία ενώ ο ιδιαίτερος αυτός κλάδος της αρχαιολογίας, η Πολεμική Αρχαιολογία, αποκτά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερους φίλους ανά τον κόσμο.
Κι ενώ η Κρήτη αποτελεί το μεγαλύτερο πολεμικό μουσείο όλης της χώρας και θα μπορούσε να αναπτύξει αυτή την ανερχόμενη εναλλακτική μορφή τουρισμού που βοηθά και στην γνώση και εκμάθηση της ιστορίας, οι πάντες αδιαφορούν.
Η μόνη σχεδόν εξαίρεση σε ολόκληρο το νησί αξιοποίησης πολεμικού καταφυγίου, βρίσκεται στο πάνω χωριό του Πλατανιά Χανίων ακριβώς κάτω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Πλατανιά. Σχεδόν όλα τα καταφύγια στην Κρήτη είναι κάτω από ναούς και νεκροταφεία και ο λόγος είναι ότι εκεί αφενός λόγω των ναών δεν θα τα βομβάρδιζε τόσο εύκολα ο εχθρός, αφετέρου λόγω της ύπαρξης των ναών δεν θα έμπαινε ο εχθρός στην υποψία να φανταστεί ότι υπάρχει κάτι κάτω από το ναό. Η λογική αυτή λειτούργησε άψογα και προστάτευσε τα καταφύγια από βομβαρδισμούς.
Το καταφύγιο πολέμου στον Πλατανιά τα τελευταία χρόνια καθαρίστηκε και άνοιξε για τους επισκέπτες και μάλιστα χωρίς χρηματικό αντίτιμο. Στον χώρο των λαξευμένων στον μαλακό άργιλο της περιοχής γαλαριών και των μικρών δωματίων του καταφυγίου, λειτουργεί μουσείο με πάρα πολλά αντικείμενα από τον πόλεμο που πρόσφεραν διάφοροι συλλέκτες της περιοχής. Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει από πολεμικά εξαρτήματα μέχρι εργαλεία της εποχής αλλά και είδη καθημερινής χρήσης, ενώ υπάρχει μεγάλη έκθεση με άρθρα και φωτογραφίες της εποχής.
Στο μαλακό πέτρωμα που έχουν τα τοιχώματά του, φαίνονται ακόμα χαραγμένα τα ονόματα κάποιων στρατιωτών που υπηρέτησαν εκεί αλλά και γερμανικοί σταυροί και σβάστικες. Το καταφύγιο δημιουργήθηκε με αναγκαστική εργασία που επέβαλαν οι Γερμανοί κατακτητές στους ντόπιους και είναι ένα από τα πολλά που διαθέτει η περιοχή. Το μήκος του καταφυγίου είναι 170 μέτρα περίπου και έχει δύο εισόδους-εξόδους.
Το καταφύγιο του Αγίου Δημητρίου είναι το μεγαλύτερο της περιοχής και το μόνο που είναι γνωστό και ανοικτό στο κοινό. Τα υπόλοιπα παραμένουν άγνωστα στον πολύ κόσμο και μονάχα λίγοι τυχεροί και καλοί γνώστες της περιοχής τα έχουν επισκεφτεί. Είχα την τύχη να είμαι ένας από αυτούς και πιστεύω ότι πραγματικά θα μπορούσαν όλα να αξιοποιηθούν και να αποτελέσουν στολίδι για όλη την περιοχή όπως γίνεται ήδη με αυτό του Αγίου Δημητρίου που έχει αρκετά μεγάλη επισκεψιμότητα.
Έξω από το καταφύγιο υπάρχει μια ελιά δίπλα στην οποία κατά την διάρκεια της κατοχής οι ντόπιοι έθαψαν κρυφά ένα Γερμανό που σκότωσαν. Το σημείο αυτό επέλεξαν οι Γερμανοί αργότερα για να ξεκινήσουν το σκάψιμο για τις στοές του καταφυγίου. Μπροστά στον κίνδυνο να ξεκινήσει το σκάψιμο εκεί και να έρθει στο φως ο θαμμένος Γερμανός ο τότε επίτροπος της εκκλησίας του Πλατανιά Μιχάλης Σταματάκης έπεισε τους Γερμανούς να μην σκάψουν εκεί αλλά τρία μέτρα παρακάτω με την δικαιολογία ότι το λάδι αυτής της ελιάς είναι ιερό καθότι χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές τελετές.
Ήταν τόσο πειστικός με αποτέλεσμα το σκάψιμο να ξεκινήσει πιο κάτω και να μην αποκαλυφτεί ποτέ το μυστικό και να γλιτώσουν οι ντόπιοι από τα αντίποινα των Γερμανών.
{gallery}00-2016/04-sem/kat{/gallery}
zarpanews.gr
