Μία νεαρή ερευνήτρια από το Ηράκλειο, που -με όπλο της την αγάπη για την επιστήμη- κατάφερε να βρεθεί στο κορυφαίο Πανεπιστήμιο του Πλανήτη στον τομέα της Τεχνολογίας
Περνά τον χρόνο της στο εργαστήριο ακούγοντας ριζίτικα και Ψαραντώνη, μελαγχολεί όταν σκέφτεται την Κρήτη και νοσταλγεί τις βόλτες στη θάλασσα, τη ρακή και… το απάκι. Ο λόγος για την Γεωργία Παπαδάκη, μία νεαρή ερευνήτρια από το Ηράκλειο, που -με όπλο της την αγάπη για την επιστήμη- κατάφερε να βρεθεί στο κορυφαίο Πανεπιστήμιο του Πλανήτη στον τομέα της Τεχνολογίας.
Ζώντας -πλέον- στη μακρινή Καλιφόρνια, η Γεωργία εκπροσωπεί τους Έλληνες που -στα χρόνια της κρίσης- προοδεύουν και στοχεύουν στην κορυφή, αντιστεκόμενοι στη μιζέρια και την εσωστρέφεια της Ελλάδας των Μνημονίων.
Γεννημένη στο Ηράκλειο, έκανε τα πρώτα της βήματα στη Φυσική φοιτώντας στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, προτού βρεθεί στο CERN της Γενεύης και από εκεί στο Caltech των Ηνωμένων Πολιτειών. Πλέον, φαντάζεται το μέλλον της στα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα του πλανήτη, ενώ δεν κλείνει την πόρτα στο ενδεχόμενο να επιστρέψει στην Ελλάδα στο απώτερο μέλλον.
Η Γεωργία Παπαδάκη παραχώρησε μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη στους «Απόδημους Κρήτες». Δείτε αποσπάσματά της:
Α.Κ.: Θα ήθελες να μας μιλήσεις για τη διατριβή σου;
Γεωργία: Δουλεύω στο εργαστήριο του καθηγητή κ. H. A. Atwater. Η έρευνα στην ομάδα μας έχει κυρίως να κάνει με την αλληλεπίδραση φωτός και ύλης. Εγώ επέλεξα να ασχοληθώ με μια περιοχή που λέγεται «μετα-υλικά». Συγκεκριμένα, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, μπορούμε σήμερα να φτιάξουμε διατάξεις και περίπλοκες δομές αποτελούμενες από συνδυασμούς υλικών που υπάρχουν στη φύση με ακρίβεια 10-20 νανομέτρων.
Σε τόσο μικρές διαστάσεις στις λεπτομέρειες των διατάξεων που φτιάχνουμε, το φως ταξιδεύει μέσα στα μετα-υλικά με τρόπο διαφορετικό από αυτόν με τον οποίο ταξιδεύει στα υλικά που υπάρχουν στη φύση όπως το γυαλί ή ο χρυσός για παράδειγμα. Δηλαδή, σχεδιάζουμε νέα τεχνητά υλικά που έχουν ιδιότητες καινούργιες, που δεν υπάρχουν στη φύση. Αυτό είναι σημαντικό γιατί έτσι μπορούμε να επεκτείνουμε τους τρόπους με τους οποίους το φως αλληλεπιδρά με την ύλη.
Τώρα, γιατί μας ενδιαφέρουν όλα αυτά; Γιατί βρισκόμαστε σε μια εποχή που η τεχνολογία είναι κυρίως βασισμένη στους μηχανισμούς αλληλεπίδρασης ύλης-φωτός. Αλλά υπάρχουν ακόμη βασικά προβλήματα. Για παράδειγμα, είναι πολύ δύσκολο να σχεδιάσουμε φωτοβολταϊκά στοιχεία που να μπορούν να απορροφήσουν όλο το φως που φτάνει στη γη. Δεν υπάρχει υλικό που να απορροφά τέλεια την ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης, μας ενδιαφέρει πολύ να μπορούμε να απεικονίζουμε λεπτομέρειες, για παράδειγμα βακτήρια ή DNA, σε διαστάσεις μικρομέτρων ή ακόμα και νανομέτρων. Όμως, αυτό απαιτεί υλικά με πολύ μεγάλο δείκτη διάθλασης και τα πραγματικά υλικά περιορίζονται σε δείκτες διάθλασης 0-4 περίπου. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερους δείκτες διάθλασης. Αυτά είναι κάποια παραδείγματα εφαρμογών των μετα-υλικών.
Εγώ δουλεύω στο μοντελοποίηση, την πραγματοποίηση και τις μετρήσεις μετα-υλικών που μπορούμε όχι μόνο στατικά, αλλά και δυναμικά, να τους αλλάζουμε τις ιδιότητες. Τελευταία, επίσης, είδαμε ότι κάποια τέτοια μετα-υλικά που είναι μάλιστα πολύ εύκολο να κατασκευαστούν πειραματικά, έχουν μαγνητικές ιδιότητες στις οπτικές συχνότητες, κάτι που είναι αδύνατο με υλικά που υπάρχουν στη φύση.
Γεωργία: Ναι, έχουν κάποια γνώση. Δυστυχώς όμως, συχνά η στρεβλή εικόνα επικρατεί. Για παράδειγμα, έχω ακούσει αρκετές φορές στερεότυπα όπως ότι «οι Έλληνες είναι τεμπέληδες», ή ότι «οι Έλληνες δεν πληρώνουν φόρους». Υπάρχουν όμως και πιο συνειδητοποιημένοι Αμερικάνοι, αλλά και Ευρωπαίοι, που ενδιαφέρονται σε περισσότερο βάθος και είναι ανοιχτοί στο να ακούσουν από εμάς, τους Έλληνες που είναι στο εξωτερικό, τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης.
Νομίζω πάντως ότι οι άνθρωποι που εκπροσωπούν την Ελλάδα εδώ, στο Caltech, και στο JPL της NASA που είναι δίπλα στο Caltech, αν και λίγοι, είναι σοβαρό αντιπαράδειγμα των άσχημων στερεοτύπων που ακούγονται.
Α.Κ.: Επισκέπτεσαι συχνά την Κρήτη; Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνεις μόλις φτάσεις στο νησί;
Γεωργία: Μέχρι τώρα, τα κατάφερνα μόνο μία φορά το χρόνο. Αυτό όμως είχε να κάνει με την πίεση των πρώτων χρόνων του διδακτορικού στην Αμερική. Μετά βελτιώνονται τα πράγματα.
Πρώτα προσπαθώ να δω την οικογένειά μου και τους πολύ κοντινούς μου φίλους. Είμαστε πολύ προνομιούχοι εμείς οι Έλληνες που μπορούμε να κρατάμε τόσο στενούς δεσμούς με τις οικογένειές μας και τους παιδικούς μας φίλους, παρά την απόσταση και τα χρόνια που περνάνε.
Συχνά κάποια από τα πρώτα πράγματα που θα κάνω είναι να φάω φακές ή φασολάκια πράσινα με φέτα με τους δικούς μου, ή λουκουμάδες με μέλι με τους φίλους μου και να πάω μια βόλτα στη θάλασσα.
Α.Κ.: Ποια είναι η σχέση σου με την κρητική μουσική και τους χορούς;
Γεωργία: Ακούω πάρα πολύ κρητική μουσική! Αυτό άρχισε όταν ήμουν στη Γενεύη, στο CERN. Ακούω κρητικά στο γραφείο, στο αυτοκίνητο, παντού. Ακούω Ξυλούρη, Σταυρακάκη, Ψαρογιώργη, Ψαραντώνη, και πιο παλιούς, Σκορδαλό, Μουντάκη. Καμιά φορά μου φαίνεται πολύ αστείο, γιατί μπορεί να προγραμματίζω ή να κάνω υπολογισμούς στο γραφείο και να ακούω ριζίτικα, δεν μπορώ να το εξηγήσω, πάντως δουλεύει! Μου αρέσουν πολύ και οι κρητικοί χοροί. Όταν βρεθώ σε γλέντι στην Κρήτη θα είμαι από τους πρώτους που σηκωθούν στο Χανιώτη. Τον Μαλεβιζιώτη ακόμη δεν κατάφερα να τον μάθω καλά πάντως.
Α.Κ.: Η σχέση σου με την κρητική κουζίνα;
Γεωργία: Δεν είμαι ιδιαίτερα ταλαντούχα στην κουζίνα αν και θα ήθελα να μάθω περισσότερα. Τα όσπρια είναι από τα αγαπημένα μου: φακές, φάβα, φασολάκια. Ενώ αυτά τα βρίσκεις και στην Καλιφόρνια, ο τρόπους που τα μαγειρεύουμε στην Ελλάδα είναι διαφορετικός! Επίσης, μου αρέσει πολύ το απάκι και, φυσικά, η ρακί.
Α.Κ.: Ποια εικόνα σου έρχεται στο μυαλό ακούγοντας τη λέξη «Κρήτη»;
Γεωργία: Η Κρήτη είναι ένα υπέροχο μέρος και αυτό έχει να κάνει με τη φυσική της ομορφιά, αλλά κυρίως με τους ανθρώπους της και τις παραδόσεις της, που είναι στενά συνδεδεμένες με την υπερηφάνεια και τη φιλοξενία. Αναπόφευκτα, περνώντας τα χρόνια, μικρές λεπτομέρειες της παράδοσης χάνονται, αλλά αυτές οι δύο αξίες που ακόμα διατηρούνται είναι ένα πραγματικό δώρο στους νέους ανθρώπους, και εμένα με έχουν βοηθήσει πολύ. Όταν σκέφτομαι την Κρήτη με πιάνει μεγάλη μελαγχολία.
Από την άλλη μεριά, είμαι πολύ περήφανη όταν με ρωτούν από πού είμαι και, αναφέροντας την Κρήτη, πολλοί την έχουν ακούσει και πάρα πολλοί Αμερικάνοι φίλοι και γνωστοί μου την έχουν επισκεφθεί ή θέλουν να το κάνουν σύντομα. Έχει τύχει να επισκεφθώ την Κρήτη με αρκετούς φίλους μου από την Αμερική, τη Γαλλία, την Αγγλία, και άλλες χώρες. Και όλοι μου λένε πάντα «τώρα καταλαβαίνουμε», όταν τους πάω στις Κρητικές παραλίες του Λιβυκού πελάγους ή όταν δοκιμάζουν τα φαγητά μας.
Α.Κ.: Το μέλλον σου βρίσκεται στο εξωτερικό ή θα σε ενδιέφερε να επιστρέψεις στο Ηράκλειο; Ποια είναι τα επόμενά σου σχέδια.
Γεωργία: Στον ακαδημαϊκό κλάδο είναι αρκετά δύσκολο να προβλέψεις το μέλλον σου. Με ενδιαφέρει πολύ η έρευνα πάνω στη Φυσική και τις μαθηματικές μεθόδους για φυσικούς. Νομίζω ότι η Αμερική είναι αυτή τη στιγμή η Μέκκα των θετικών επιστημών. Από την άλλη μεριά γίνεται πολύ καλή δουλειά και σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης.
Αν είχα την ευκαιρία να επιστρέψω στην Ευρώπη, αυτό θα μου άρεσε. Για έναν νέο επιστήμονα είναι πρακτικά δύσκολο να γυρίσει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Αυτό είναι πολύ άσχημο, αν σκεφτεί κανείς την πολύ καλή δουλειά που γίνεται, για παράδειγμα, στο ΙΤΕ, στην Κρήτη αλλά και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Δυστυχώς, όμως, χωρίς χρηματοδότηση είναι δύσκολο κανείς να ηγείται σε έναν επιστημονικό κλάδο.
Στην Ελλάδα νομίζω ότι θα γυρίσω όταν θα είναι πια πρωταρχική μου ανάγκη το να προσφέρω εγώ σε νεότερους φοιτητές, όχι όσο περιμένω ακόμη από το Κράτος και τη διοίκηση του Πανεπιστημίου να στηρίξει την έρευνά μου. Θα ήθελα πάντως να έχω περισσότερες επαφές με νέους επιστήμονες στην Ελλάδα, έχουν πολλά να προσφέρουν.
Α.Κ.: Έχοντας εμπειρία από το κορυφαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα στον κόσμο, πώς θα έκρινες το επίπεδο των Ελληνικών Πανεπιστημίων, αλλά και του Πανεπιστημίου Κρήτης ειδικότερα;
Γεωργία: Στην Ελλάδα οι σπουδές στις φυσικές επιστήμες αφιερώνονται σε μεγάλο βαθμό στο μαθηματικό υπόβαθρο. Για αυτό, πολλοί Έλληνες επιστήμονες έχουν κλίση προς τη θεωρία, όπως και εγώ. Δυστυχώς λείπουν οι υποδομές για συνεχή επαφή των φοιτητών με το εργαστήριο.
Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο υπάρχουν αρκετά εργαστηριακά μαθήματα, αλλά ο φοιτητής δεν έχει τη δυνατότητα να πάει στο εργαστήριο ό,τι ώρα θέλει και να «παίξει» με τον εξοπλισμό, να πειραματιστεί, να κάνει λάθη και να μάθει μόνος του. Αυτό στην Αμερική είναι κάτι σχεδόν δεδομένο. Από την άλλη, λόγω του καλού θεωρητικού υπόβαθρου, οι Έλληνες στο εξωτερικό πάνε πολύ καλά στις θετικές επιστήμες. Σε γενικές γραμμές πιστεύω ότι οι σπουδές στην Ελλάδα είναι υψηλού επιπέδου.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, ειδικότερα, πιστεύω ότι είναι το στολίδι των θετικών επιστημών στην Ελλάδα. Σε διεθνή συνέδρια που έχει τύχει να αναφέρω την Κρήτη, πάρα πολλοί επιστήμονες από όλο τον κόσμο γνωρίζουν το ΙΤΕ. Η συνύπαρξη ενός Πανεπιστημίου: του Φυσικού Κρήτης, του Μαθηματικού της Βιολογίας και της Χημείας, και ενός ερευνητικού κέντρου σε απόσταση λιγότερη των 2-3 χιλιομέτρων είναι το μυστικό της επιτυχίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, μαζί με το Ευρωπαϊκό περιβάλλον που έχει αναπτυχθεί εκεί.
Προσωπικά, είχα μεγάλους ενδοιασμούς στην προσπάθειά μου να αποφασίσω μεταξύ του Φυσικού Κρήτης και του Πολυτεχνείου στην Αθήνα. Τελικά επέλεξα να πάω στη σχολή που ο συναγωνισμός μεταξύ των φοιτητών θα ήταν μεγαλύτερος και, λόγω βάσεων, αυτό συνέβαινε περισσότερο στο Μετσόβιο. Θα χαιρόμουν όμως πολύ να έβλεπα περισσότερους φοιτητές με μεγάλες βαθμολογίες να προτιμούν τις βασικές επιστήμες και το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο μέλλον.
Α.Κ.: Πολλοί συνομήλικοί σου στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή είναι άνεργοι και απογοητευμένοι από τις συνθήκες ζωής και την προοπτική για το μέλλον τους. Ποιο μήνυμα θα ήθελες να τους στείλεις;
Γεωργία: Αυτή είναι σίγουρα η πιο δύσκολη ερώτηση της συνέντευξης. Νομίζω ότι, δεδομένης της κατάστασης, η προσωρινή λύση του εξωτερικού είναι στο μυαλό όλων. Δεν ξέρω κατά πόσο είναι σωστό, όμως, να σηκωνόμαστε όλοι και να φεύγουμε.
Έχω μεγάλο θαυμασμό και σεβασμό σε αυτούς που αποφασίζουν να μείνουν και, παρά τις δυσκολίες, επιμένουν να προσπαθούν να βρουν μια δουλεία και να την κάνουν καλά. Έχω φίλους που το κάνουν αυτό και καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι. Νομίζω ότι αυτοί που επιλέγουν να μείνουν έχουν ουσιαστικά επενδύσει και ελπίζουν στο μέλλον της χώρας.
Αυτό που θα ήθελα να τους πω είναι ότι, κατά τη γνώμη μου, αυτοί οι ίδιοι και οι ικανότητές τους είναι το μέλλον της χώρας, πολύ περισσότερο από ό,τι οι τριακόσιοι άνθρωποι μέσα στη Βουλή.
apodimoi-krites.gr
