Αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα κτίσματα της πόλης των Χανίων και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της πόλης καθώς “ενώνει” επιχειρηματικά γενιές με γενιές.
Αποτελούσε και αποτελεί το κυρίαρχο σημείο αναφοράς για την εμπορική κίνηση, καθώς εκεί χτυπά η καρδιά της εμπορικής και όχι μόνο κίνησης των Χανίων.
Ο λόγος για το κτήριο της Δημοτικής Αγοράς, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό κτίριο
σε σχήμα σταυρού, που καταλαμβάνει έκταση 4.000 τμ. και περιβάλλοντα χώρο 17.200 τμ.
Η δημοτική αγορά έχει τη δική της ιστορία:
Στις 13/6/1908 συζητείται σε ολομέλεια του δημοτικού συμβουλίου το θέμα ανέγερσης δημοτικής αγοράς. Το δημοτικό συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με άλλα έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης.
Στις 7/12/1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την παροχή δανείου 300.000 δραχμών, με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά ενοίκια των καταστημάτων και στις 23/12/1910 γίνεται δημοπρασία για την εκτέλεση του έργου.
Η θεμελίωση πραγματοποιείται ανεπίσημα από το δήμαρχο Εμμανουήλ Μουντάκη στις 14/8/1911 και το έργο ξεκινά άμεσα. Το δεύτερο εξάμηνο του 1913 αποπερατώνεται το κυρίως έργο και η Αγορά αρχίζει ανεπίσημα να λειτουργεί από την 1/11/1913.
Τα επίσημα εγκαίνιά της έγιναν από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο στις 4 Δεκεμβρίου 1913, τρεις μέρες δηλαδή μετά την επίσημη τελετή της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Καταρτίσθηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Αγοράς και συγκροτήθηκε ο σύλλογος “Νέα Αγορά Χανίων” από τους καταστηματάρχες. Οι χώροι εξωτερικά απαλλοτριώθηκαν και διαμορφώθηκαν διαφορετικά, ενώ έγιναν κι άλλα παραπλήσια έργα. Κατά κύριο λόγο, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα στεγάζονταν κρεοπωλεία, στο άκρο της δυτικής στοάς, τα ιχθυοπωλεία και στο βόρειο και νότιο τα οπωρολαχανοπωλεία.
Ελάχιστες μέρες πριν από τη Μάχη της Κρήτης, τον Μάιο του 1941, αποπερατώθηκε και το αντιαεροπορικό καταφύγιο στη νοτιοανατολική πλευρά της αγοράς.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και παρά τη δυναμική αντίσταση του τότε δημάρχου Νικολάου Σκουλά, οι Γερμανοί κατέλαβαν όλη την εγκάρσια στοά, την απομόνωσαν και τη χρησιμοποίησαν για τις ανάγκες του στρατού κατοχής.
Το 1980, η δημοτική αγορά Χανίων χαρακτηρίσθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο. Όμως, από τότε μέχρι και σήμερα, οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει είναι ελάχιστες και ο κίνδυνος για το μνημείο είναι ορατός.
Όλοι συμφωνούν ότι χρήζει άμεσης παρέμβασης στο σύνολό του με την ανάγκη αντικατάστασης της οροφής να είναι πλέον επιτακτική. Η στέγη, όταν ο καιρός είναι βροχερός “βάζει” νερά και δεν είναι λίγες οι φορές που οι επαγγελματίες της αγοράς καλύπτουν τα προϊόντα τους με αδιάβροχες σακούλες.
Στην αγορά δραστηριοποιούνται 55 επιχειρήσεις, οι οποίες καταβάλουν στον δήμο ένα μηνιαίο μίσθωμα, που ποικίλει ανάλογα με τη θέση και τα τετραγωνικά του καταστήματος.
Μέσα στην αγορά, ο επισκέπτης συναντά κρεοπωλεία ιχθυοπωλεία, παραδοσιακές ταβέρνες, καταστήματα πώλησης τυροκομικών προϊόντων και αρτοσκευασμάτων, καθώς και τουριστικών αναμνηστικών ειδών.
