Stammis Chris

Καλησπέρα Stammis. Ως πιο ειδικός πες μας τι είναι το Break Dance.
Με λίγα λόγια το Βreak Dance είναι αυτό που ξεκίνησε  την κουλτούρα του hip hop. Η ιστορία ξεκίνησε ως εξής:  Ένας κύριος από την Τζαμάικα ήθελε να σπουδάσει την αδερφή του στο Bronx στην Αμερική, δεν είχε λεφτά και άρχισε να κάνει blocκpartyes δηλαδή άρχιζε να παίζει στα τετραγωνα των συνικιον κάποια κομμάτια James Brown αλλά τα έβαζε λίγο πιο γρήγορα.  Mια μέρα όπως έπαιζε σκάλωσε ο δίσκος σε ένα break (το οργανικό μέρος μια μουσικής -έτσι το ονόμασαν βέβαια αργότερα) και άρχισαν μερικοί να χορεύουν σε αυτό το κομμάτι. Αυτούς τους  ονόμασαν breakers γιατί χόρευαν με το break, το καλύτερο κομμάτι από μια μουσική. Έτσι ο Kool Herc,αυτός που ξεκίνησε τα πάντα, έβαλε ένα σιλοτέιπ στο δίσκο και κόλλαγε ο δίσκος σε κάποια σημεία. Σιγά σιγά άρχισε να κάνει mix στα τραγούδια γιατί τότε ένας dj άλλαζε μόνο τους δίσκους. Μόλις τελείωνε η μία πλευρά τον γύριζε από την άλλη, λες και ήταν μηλόπιτα. Τότε όμως πήρε πιο δημιουργικό ρόλο. Πήρε 2 pick up και βρήκε κάποιους δίσκους που είχαν  ήχους και εφφε. Πήρε και  ένα ηχιτικο εφφε πχ.μια σειρήνα και άρχισε να τα συνδέει. Είχε τα κρουστά στον δεξί δίσκο και την σειρήνα από δίπλα. Έβαζε λοιπόν Frank Sinatra  και μετά πρόσθετε τα κρουστά, έβαζε λίγο πιο γρήγορα τις μουσικές και έτσι άρχισε αυτό που λέμε σήμερα  mix. Ήταν ο πρώτος που έκανε mix σε παλιά τραγούδια ξεκινώντας από του Frank Sinatra και αλους. Διάλεγε τα τραγούδια που του άρεσαν, έβρισκε τα  break beats και τους χορευτές οι οποίοι ονομάστηκαν breakers ή break boys. Όλα αυτά έγιναν πολλά χρονιά πριν, το 1972.

Εσύ ποτέ πρώτο ασχολήθηκες με το Break Dance; Έχεις ασχοληθεί με κάποιο άλλο είδος; 
Όχι δεν είχα ασχοληθεί με άλλους χορούς μέχρι το 1984. Τότε έκανα πολεμικές τέχνες και κάποια στιγμή άκουσα κάτι περίεργες μουσικές και ήταν το Rap.  Αυτό που έκανα, το hip hop, είχε πιο δυνατή μουσική, είχε πιο πολύ μπιτ και μπάσο Τα ακούσματα εκείνης της εποχής ήταν Donna Summer, Saturday Night και Madonna. Το hip hop όμως ήταν ένα είδος  πολύ δυνατό και εμένα μου άρεσε η ένταση και η δύναμή του. Πιο πολύ μου άρεσε βέβαια  ο χορός. Ένα καλό πράγμα με το hip hop είναι ότι έφερε τους άντρες πίσω στο να χορεύουν. Παλιά όταν  πήγαινες να χορέψεις τζαζ έλεγαν ότι είσαι γκέι. Το break ξαναέφερε πίσω το να τολμάς να είσαι άντρας και να χορεύεις. Μετέδωσε την ιδέα ότι δεν ταμπου είναι δύναμη και εκφρασει ο χορός και αυτό πιστεύω είναι θετικό.

Το break dance έχει από ότι βλέπουμε κάποια δυσκολία.  Απαιτεί κάποιες ειδικές ικανότητες στο σώμα ή όχι;
Ναι καλό είναι να υπάρχουν κάποιες ικανότητες, αλλά όπως όλα τα πράγματα τα ξεκινάς από την αρχή και σιγά σιγά φτιάχνεις το σώμα σου, αλλά θέλει πολύ δουλειά. Το break χωρίζεται σε 4 είδη χορού:breaking,popping.poplooking kai Boogaloo. Στο breaking είναι 5 σταδια πρώτο το “Toprock”  είναι που χορεύεις επάνω,  το δεύτερο είναι το ““Downrock” στο οποίο χορεύεις με  την ‘’ψυχή σου’’, το τρίτο είναι τα “Power moves”, οι κινήσεις οι πιο δύσκολες οι ακροβατικές  και το τελευταίο είναι τα Freeze οπου σταματας αποτομα σε ποζες. Downrock είναι η ουσία του break, εκεί δείχνεις το ύφος και το στυλ σου. Είναι σαν το ζεϊμπέκικο, μπαίνεις μέσα και μερακλώνεις. Τώρα βέβαια όλοι έχουμε κολλήσει στα ακροβατικά. Αν γυρίσει κάποιος το κεφάλι και κάνει μια τούμπα λέμε ότι είναι καταπληκτικός. Αυτό είναι λάθος. Δεν είναι εκεί η ουσία του break. Είναι σαν να πούμε ότι επειδή κάποιος κάνει πιρουέτες είναι ο καλύτερος μπαλαρίνος. Το break dance έχει και κάποιες άλλες ιδιαιτερότητες. Έχει στοιχεία από όλο τον κόσμο, από πολεμικές τέχνες από τους Κοζάκους τους Ρώσους , έχει από ελληνικό χορό, έχει από αφρικανικό, έχει από λατιν, από ενόργανη γυμναστική, έχει τα πάντα. Όλα αυτά τα πήρε και και τα ανακάτεψε και βγήκε κάτι τελείως διαφορετικό. Ότι πήρε το πήγε πολύ μπροστά και μπορώ να σου πω ότι είμαστε και 10 χρόνια πιο μπροστά από την ενόργανη γυμναστική. 

Γνωρίζουμε ότι ήσουν στην Σουηδία. Εκεί έχεις λάβει μέρος σε διαγωνισμούς;
Ναι έχω λάβει μέρος σε πολλούς διαγωνισμούς. Το διάστημα 1990-1994 ήμασταν ένα από τα 3 καλύτερα γκρουπ. Το1989 σταμάτησε  το Break στην Αμερική  και  το συνεχίσαμε εμείς στην Ευρώπη, η δική μου ομάδα “Throw Down” από την Σουηδία και οι Γάλλοι “Paris city breakers”. Oι Γερμανοί το πήραν και άρχισαν να κάνουν events στα οποία μαζευόταν πολύς κόσμος και άρχισε να γίνεται διάσημο. Σε κάθε party και μαζευόταν 3.000 με 5.000 κόσμος.  Κάποια στιγμή καλέσαμε τους Αμερικανούς μεγάλους χορευτές ως κριτές. Είδαν το show, εντυπωσιάστηκαν και από τότε μας κάλεσαν να πάμε  το 1994 στο Bronx στην Νέα Υόρκη και είδαμε τους ανθρώπους που το πρωτοξεκίνησαν, τους  “Africa Bambaataa”. Τους εμπνεύσαμε να ξανά ξεκινήσουν  και μας έστειλαν ένα γράμμα στο οποίο μας έλεγαν ότι  ήθελαν να πάμε να τους δείξουμε πάλι τον χορό μας .

Στην Ελλάδα ποτέ πρώτο ήρθες και με πιο σκοπό;
Στην Ελλάδα ήρθα γιατί γνώρισα την γυναίκα μου και τελικά έμεινα εδώ. Διαφορετικά δεν θα ερχόμουν, καθώς η Ελλάδα είναι ωραία αλλά μόνο για διακοπές. Κάτι που με τρομάζει πολύ στην Ελλάδα είναι ότι άμα είσαι άσχετος κινδυνεύεις να πετύχεις και αυτό με έχει τρομοκρατήσει παρά πολύ. Όταν  είχα πρωτοέρθει προσπάθησα να χορέψω break dance και με απωθούσαν. Μου έλεγαν ότι έχει φύγει αυτός ο χορός, ότι έχει πεθάνει και τέτοια. Το 2000 σκέφτηκα να φύγω, να πάω πίσω στη Σουηδία. Τότε  ο αδερφός μου ο Νίκος ο οποίος χορεύει στο εξωτερικό με την Madonna και κάνει μεγάλα χορευτικά μου είπε «ξεκίνα να  χορεύεις πάλι!» Έτσι πήγα σε μια σχολή της οποίας ο ιδιοκτήτης μου έδωσε την αίθουσα για να χορεύω αλλά με την προϋπόθεση να διδάσκω κι όλας. Στην συνέχεια γεννήθηκε ο γιος μου οπότε έμεινα οριστικά στην Ελλάδα και σήμερα διδάσκω σε σχολές χορού. Πάντως όταν πρωτοξεκίνησα το 2000 να διδάσκω στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν πιο καθαρόαιμα και νομίζω έδωσα τις βάσεις για το break dance.

Λόγω του ότι είσαι ένας από τους πιο γνωστούς Breakers στην Ευρώπη προφανώς θα έχεις  γνωρίσει τους ράπερ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πες μας ποιοί σου έχουν κάνει εντύπωση.  
Έχω γνωρίσει πολλούς από το εξωτερικό, από τον Dj Kool Herc έως τους Public Enemy γιατί έχουμε χορέψει σε κάποιες συναυλίες στην Σουηδία. Στην Ελλάδα τώρα μου έχουνε μείνει ο  Eυθύμης και Αρτέμης που τους συμπαθώ πολύ και είναι από τους καλύτερους ράπερ. Από τους καινούριους  είναι αρκετοί που μου αρέσουν, αλλά δεν έχουν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο όπως ο Ευθύμης και Αρτέμης που να έχουν κάποιες γερές βάσεις  και έχουν και κάποια μηνύματα να πουν. Τελευταία  έχω δουλέψει λίγο με τον  Υποχθόνιο που μου αρέσει παρ’όλο που είναι εμπορικός. Βέβαια θεωρώ ότι κάνει καλή εμπορική μουσική και φυσικά ήταν στους ζωντανούς νεκρούς οπότε έχει περάσει από το ένα στάδιο στο άλλο και δεν είναι πάντοτε κακό να είσαι εμπορικός αρκεί να είσαι σωστός. Τέλος δεν μου αρέσει ο Νίκος Βουρλιώτης, δεν  θεωρώ ότι είναι ράπερ, αλλά επιχειρηματία της ραπ μουσικής.

Πιστεύεις τώρα ότι το Break dance έχει ξαναγίνει μόδα;    
Στην Ελλάδα ναι ,στο εξωτερικό δεν είναι μόδα έχει καθιερωθεί. Παραδείγματος χάρη στα πανεπιστήμια της Κορέας το διδάσκουν. Όπως μαθαίνεις softball στην Γαλλία  εκεί έχει hip hop academy. Έχει πλέον καθιερωθεί, έχει μπει μέσα στα σχολεία, στις σχολές μπαλέτου. Αρχίζουν και φτιάχνουν τώρα διπλώματα . Το break  δεν πρόκειται να φύγει, είναι η βάση για το Hip Hop και θα μείνει. Είναι χορός o οποίος έχει κάτι που δεν έχουν οι πολλοί  χοροί, αναπτύσσεται. Και έχει και το άλλο,  ότι είναι ελεύθερος χορός και λίγο ατίθασος και ότι δεν έχει όρια. Πάντα έχει χώρο να αναπτυχθεί.

Πολλοί κριτικοί λένε ότι το Break Dance δεν είναι χορός αλλά  τρόπος επίδειξης. Αληθεύει αυτό;
Δεν αληθεύει αλλά το χρησιμοποιούν. Είναι όπως το ποδόσφαιρο, δεν είναι μόνο οι χούλιγκαν που πάνε να το δούνε. Έτσι και στο break άνθρωποι χωρίς ταυτότητα και χωρίς να  ψάχνουν νομίζουν ότι με μια κωλοτούμπα γίνεσαι breaker. Είναι σαν να κάνω μια πιρουέτα και να λέω ότι είμαι μπαλαρίνα ή να κάνω κεφαλιές με το κεφάλι και να λέω ότι είμαι καλός ποδοσφαιριστής. Δεν είναι έτσι, μια κουλτούρα  θέλει πολύ δουλειά και για να γίνεις ένας καλός  breaker πρέπει να ακούς τη μουσική, να έχεις ρυθμό και να έχεις δικό σου ήθος και ένα από τα πιο βασικά που το έχουμε ξεχάσει είναι κάτι που το λέμε Bitte, η κουλτούρα του hip hop. Το Bitte σημαίνει να μην κλέβεις κινήσεις, μουσική, στίχους ή μιξαρίσματα από άλλους ανθρώπους, αλλά να βγάλεις  το δικό σου στυλ. Αυτό είναι το πιο σημαντικό: Στυλ, ήθος και δικό σου τρόπο.

Τι έχεις να πεις  στους υποψήφιους Breaker; Να μάθουν break dance, τι συνιστάς;
Πρώτα από όλα να ακούνε την μουσική και να χορεύουν με τη μουσική. Δεν κάνουμε ενόργανη γυμναστική, δεν είναι ασκήσεις εδάφους και δεν πάμε να εντυπωσιάσουμε γυναίκες. Πρώτα από όλα χορεύουμε και μετά…. εντυπωσιάζουμε τις γυναίκες.  Είναι χορός και άθληση μαζί πρέπει να το καταλάβουμε αυτό, δεν είναι μόνο να πεταγόμαστε στον αέρα και να κάνουμε τούμπες. Τούμπες κάνει και ο πίθηκος αλλά δεν είναι breaker!

Όταν βρεθείς έξω σε ένα club και ακούσεις Hip Hop θα χορέψεις;
Τώρα στα 39 μου είμαι λίγο πιο φρόνιμος αλλά πριν 4 χρόνια, ναι, έμπαινα μέσα και αν είχε και την σωστή μουσική τα έδινα όλα. To Break Dance είναι ένα είδος εξτασιακού χορού και πρέπει να ‘’μερακλωθείς’’να το πω πιο εκλικευμενα, να το νιώσεις μέσα σου. Μετά μπαίνεις μέσα και μεταφράζεις την μουσική σε κίνηση για αυτό και είναι ένας από τους πιο δύσκολους τρόπους έκφρασης.

Κλείνοντας θα ήθελα να σε ρωτήσω γιατί φοράτε όλοι μακριά παντελόνια.
Οι λόγοι που φοράμε φαρδιά παντελόνια είναι δύο. Ο πρώτος είναι ότι πριν 20 χρόνια στο Bronx οι μετανάστες στο εξωτερικό δεν είχαμε λεφτά και φορούσαμε του μπαμπά μας τα παντελόνια. Τώρα η φτώχια έχει γίνει μόδα..,  παίρνεις ένα φαρδύ παντελόνι και πληρώνεις 200 ευρώ! Ο δεύτερος λόγος που φοράμε φαρδιά είναι ότι βολεύει για να χορέψεις.

Ενδιαφέροντα όλα όσα μας είπες, σε ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα που είχαμε.
Κι εγώ σε ευχαριστώ πολύ. Σε περιμενω να χορεπσουμε.Εμαθα ότι χορευες παλια κε εση..Τα λεμε