Η επιθυμία αφορά την πρόθεση εμπλοκής σε σεξουαλική δραστηριότητα, τα κίνητρα δηλαδή που θα οδηγήσουν στη διεκδίκηση κάποιας σεξουαλικής δραστηριότητας. Η επιθυμία εκδηλώνεται με συγκεκριμένα ερεθίσματα και φαντασιώσεις.
Η διαταραχή της μειωμένης ή υποτονικής σεξουαλικής επιθυμίας εκφράζεται με επίμονα ή επανειλημμένα ανεπαρκείς ή απούσες σεξουαλικές φαντασιώσεις και επιθυμία για σεξουαλική δραστηριότητα, προκαλώντας υποκειμενική ενόχληση ή δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου.
Η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας μπορεί να αφορά όλες της εκφάνσεις της σεξουαλικής ζωής του ατόμου ή μπορεί να εστιάζεται μόνο στο σύντροφο ή ακόμα και μόνο στη σεξουαλική επαφή, χωρίς να έχει αντίκτυπο σε συμπεριφορές αυτοϊκανοποίησης (αυνανισμός).
Για τη μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας ευθύνονται κυρίως:
- Ψυχολογικοί παράγοντες: τρόπος ζωής, ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, διαταραχές προσωπικότητας, άγχος και στρες), φόβος αποτυχίας, άγχος επίδοσης, αυξημένη προσδοκία του σεξουαλικού ρόλου, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαπροσωπικές συγκρούσεις, προβλήματα σχέσης, διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις, πένθος απώλειας αγαπημένου προσώπου, προβλήματα περιόδου φάσης ζωής, προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες της σεξουαλικής ζωής, ηθικές αναστολές κ.α.
- Άλλες σεξουαλικές διαταραχές: διαταραχή της στύσης, πρόωρη εκσπερμάτιση, ανεσταλμένη εκσπερμάτιση ή ακόμα και κάποια σεξουαλική δυσλειτουργία της συντρόφου, όπως διαταραχές του πόνου στη γυναίκα.
- Χρόνιες ασθένειες: διαβήτης, καρδιοπάθειες, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατικά προβλήματα, καρκίνος, νευρικές παθήσεις, τραυματισμοί.
- Ορμονικοί παράγοντες: μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, ανωμαλίες της υπόφυσης και του υποθάλαμου στον εγκέφαλο, υποθυρεοειδισμός.
- Φαρμακευτικές αγωγές: αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος, μακροχρόνιες φαρμακευτικές αγωγές με ανοσοκατασταλτικά, κυτταροστατικά, κ.ά.
- Κατάχρηση αλκοόλ και άλλων εθιστικών ουσιών ή ναρκωτικών
Υπάρχουν παράγοντες που προκαλούν σεξουαλική αποστροφή στον άνδρα;
Ο άνδρας ως παρορμητικός και αισθητηριακός τύπος της σωματικής ηδονής, φαίνεται να εμφανίζει προβλήματα σεξουαλικής αποστροφής, κάτω από ψυχολογικούς παράγοντες που απομυθοποιούν τον σεξουαλικό του πόθο και αναστέλλουν τη σεξουαλική του διέγερση πριν τη σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια αυτής αλλά και μετά την σεξουαλική κορύφωση που γρήγορα επανέρχεται στην προηγούμενη ψυχική του κατάσταση. Εικόνες, εκφράσεις και άλλες αντιληπτικές αισθητηριακές καταστάσεις μπορούν να διακόψουν απότομα και αιφνίδια τη σεξουαλική του διέγερση όταν ενοχληθεί από καταστάσεις που τον κάνουν να αισθανθεί άσχημα, αμήχανα και απειλητικά. Η σεξουαλική του αποστροφή φαίνεται να εμφανίζεται περισσότερο στις χρόνιες σεξουαλικές του επαφές με τη μόνιμη σύντροφό του, που στις φαντασιώσεις του απομυθοποιείται, όταν εκείνη σταματήσει να του προκαλεί έλξη και επιθυμία στην καθημερινότητα της ζωής τους. Κυρίαρχη αποστροφική αίσθηση είναι η αλλαγή της εικόνας της (εγκατάλειψη, αύξηση του σωματικού βάρους, παραμέληση εαυτού). Πραγματική απειλή όλων αυτών είναι η μονοτονία, η επανάληψη και η μακροχρόνια συνήθεια της ίδιας σεξουαλικής συμπεριφοράς που οδηγεί το ζευγάρι στην έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος και στην διαχρονική παθητικοποίηση του.
Δρ. Θάνος Ασκητής,
Ινστιτούτο Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας
